Σ Ε Μ Π Ρ Ε Β Ι Β Α !!!

1ο του Μίμη Κούρτη (έμπνευση από το διήμερο αφιέρωμα της ΙΟΝΙΟΥ Βιβλιοθήκης στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, για το λουλούδι Κυθήρων Σεμπρεβίβα).

Σεμπρεβίβα

Του Πάρι η Ελένη, η ωραία του,
μετά την άνομη φυγή να ξαποστάσει, θέλει λίγο.
Εκείνος πλεύρισε το πλοίο του
και κάθισαν ν' αναπαυτούν στο όμορφο Τσιρίγο.

Άφωνος έμεινε σαν γύρισε κι αντίκρυσε,
βαμμένα ολόχρυσα τ' απότομα γκρεμνά του,
που τα στολίζουν λουλουδάκια κατακίτρινα,
και ζάλισαν το νου και την καρδιά του.

Και ζήλεψε η Ωραία γιατί θαύμασε,
περσότερο τα άνθη από την ντίβα.
Με συμπαθάς κυρά και καλλονή,
μα λάμπει πιο πολύ η Σεμπρεβίβα.

Τα μακριά, λυτά μαλλιά της στόλισε
αφού στους σύμμαχους θεούς αφιέρωσε θυσία,
με αχυρώδη, Σεμπρεβίβας φύλλα και με τ' άνθη της,
που την περάσαν έτσι στην αθανασία.

2ο Του Γιώργη Δρυμωνιάτη (Από το διήμερο αφιέρωμα της Ιονίου Βιβλιοθήκης της Ένωσης Επτανησίων Ελλάδας στη σεμπρεβίβα, το αμάραντο άνθος των Κυθήρων, το αιώνιο σύμβολο του Έρωτα).

Η Σεμπρεβίβα κι η Ωραία Ελένη

Ήτανε Άνοιξη που φύσηξε του έρωτα τ’ αγέρι, το αθάνατο, φούσκωσε το λευκό πανί και τις ψυχές ξεσήκωσε και το μικρό σκαρί , που απ’ την Κρανάη το έσκασε, γεμάτο δόξα ερωτική, στα Ζάθεα τα Κύθηρα τους κάβους είχε δέσει.

Ήταν μακρύ και δύσκολο πολύ ως την Τροία το ταξίδι κι είχαν ανάγκη προστασίας θεϊκής οι απ’ τον έρωτα ωραία τυφλωμένοι.

Μα σαν η ωραία Ελένη είδε τη Θεά εκεί να κατοικεί στο τετραπέλαγο νησί και να αστράφτει ως το φως όλης της οικουμένης, «ω κάλλος συ των Ουρανών, ω των αστέρων κορυφή, ω Αφροδίτη, είπε, πόσο ζηλεύω, η θνητή, την θεία ομορφιά σου!» Το κάλλος ζήλεψε το κάλλος. Μα η Θεά, «δείξε της είπε, ω Πάρι, το λουλούδι ετούτο που χρυσαφένιο εδώ λαμποκοπά κι, ως κάποτε το πότισα με τα θολά μου δάκρυα σαν έχασα τον Άδωνι, τον μέγα έρωτά μου, αθάνατο εγίνηκε, ως ο έρωτας και κείνο».

Έκοψε τότε ο Πάρις σεμπρεβίβα απ’ τον βράχο.
«Ίδια κι εσύ ωραία μου Ελένη, είπε.

Για δες! Το χρυσαφί του όλο στα μαλλιά σου κι ο λυγερός του μίσχος σώμα σου και το βελούδο των πετάλων του το δέρμα σου, χαρά μου.
Η ομορφιά σου, κοίτα το, ίδια μ’ εκείνου είναι.

Ελένη μου, αθάνατη , όπως εκείνο, μείνε!» Πήρε την σεμπρεβίβα η Ελένη και στα μαλλιά της την απόθεσε ευθύς κι όπως τις κοίταζε τις δυο η Αφροδίτη, η καημένη, ζήλεψ’ εκείνη τότε κι όλο ζήλεια είπε.

«Είναι στιγμές που τους ανθρώπους
τους ζηλεύουν οι Αθάνατοι.
Ω θηλυκά της εμορφιάς,
ανώτατες του έρωτα Θεές,
εσείς θνητές μου είστε!»

Χρόνια πολλά παν' από τότε που η Ελένη εχάθηκε στης Τροίας την οιμωγή
κι η Αφροδίτη μες στην μέγγενη του χρόνου άδοξα χάθηκε κι αυτή.

Μα η σεμπρεβίβα στο Τσιρίγο πάντα μένει, αιώνια ριζωμένη στην ηφαίστειά του γη, για να θυμίζει στους θνητούς την στους αιώνες των αιώνων ανεξίτηλη ομορφιά της υπερτάτης ηδονής, που πάντα ζει, η τρισευλογημένη, μες στ’ έρωτα την πανωραία μορφή.

Η σεμπρεβίβα πάντα ζει και το φωνάζει στου βράχου πάνω την αιώνια σιωπή:
«Ω, ναι! ο θείος έρωτας ποτέ δεν θα πεθάνει, ακόμα κι αν πεθάνουν οι Θεοί».

Στα σκαλοπάτια τ’ oυρανού

Κεφαλλονιά, 19ος αιώνας. Καταπίεση, εγερτήρια κατά των τυράννων, αγρύπνια στο ναό της λύτρωσης. Αγώνες κάθε λογής για δικαιοσύνη, αδελφοσύνη, ισότητα. Μια αξιοθρήνητη ιθύνουσα τάξη, αλλοτριωμένη, εχθρική, παραπλανημένη, άπληστη κι επιρρεπής στα κελεύσματα και στην εφήμερη λάμψη και ισχύ των αποικιοκρατών. Το διαιώνια αναπάντητο ερώτημα της ελεύθερης βούλησης.

Η απόλυτη κυριαρχία του Αρχιτέκτονα του Σύμπαντος στη ζωή, στην ψυχή, στο αθάνατο. Το μυστικό που συνδέει τους πρωταγωνιστές κρύβεται στην αχλύ μιας ερμητικής μυριόχρονης διαδρομής, όπου στη μια πλευρά κατοικοεδρεύουν η ελευθερία, το πνεύμα, η παιδεία, οι ατέρμονοι ορίζοντες της σκέψης και του Έρωτα, και στην άλλη κυριαρχούν ο σκοταδισμός και η δουλοπρέπεια.

Στην προσπάθεια συσχέτισης του πραγματικού με το φως του ιδεατού αξιοποιούνται οι ιστορικές πηγές του 19ου αι. και ταυτόχρονα πλάθεται ένας κόσμος ζωντανός, με ανομολόγητες προθέσεις, με ήρωες τρανούς που σφραγίζουν την Ιστορία κι άλλους χαμηλής ηθικής θερμοκρασίας που συνθλίβονται στα περιττά και στα μάταια.

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΡΙΒΟΛΗΣ

Κατάλογος της έκθεσης με έργα του Στέφανου Τριβόλη, που έγινε στη Δημοτική Πινακοθήκη κατά το διάστημα 18 Ιουνίου - 10 Αυγούστου 1997. Μέσω της έκθεσης αυτής αποδόθηκε ο οφειλόμενος φόρος τιμής στον Κερκυραίο καλλιτέχνη και δόθηκε η δυνατότητα στους νεότερους να γνωρίσουν το έργο και την προσφορά του δημιουργού στην κερκυραϊκή τέχνη.

Στη Βενετιά τα ρούχα σου

Για τη συγγραφή του παρόντος βιβλίου απαιτήθηκε αρκετός χρόνος, προκειμένου να γίνει η συγκέντρωση των νανουρισμάτων από διάφορα χωριά της Ζακύνθου.

Γιαγιάδες, μαμάδες με χαρούμενη διάθεση και τρυφερότητα ξανάφεραν θύμησες για γλυκά παλιά γνωστά νανουρίσματα, αλλά και δικά τους αυτοσχέδια με τα οποία νανούρισαν τα εγγόνια τους, τα παιδιά τους και επανέφεραν στη μνήμη τους αξέχαστες νοσταλγικές στιγμές θαλπωρής και αγάπης. Αλλά και κάποιες θυμήθηκαν τα παιδικά τους χρόνια και ζωντάνεψαν τα δικά τους ακούσματα από τη μητέρα τους προκαλώντας έντονη συγκίνηση. Η ομαδοποίησή τους και η δημιουργία περιεχομένων έγινε με βάση τον εναρκτήριο στίχο και το θέμα τους.

Ερευνώντας την ιστορία των νανουρισμάτων γνωρίσαμε διάφορες περιοχές, πρόσωπα, εντοπίζοντας την άμεση επιρροή τους από το χρόνο και τον τόπο της δημιουργίας τους. Πράγματι ήταν άκρως αρμονική ευχάριστη και εποικοδομητική εμπειρία, καθώς το θέμα από μόνο του είναι από τα πιο γλυκά, εμπεριέχει ευαισθησία, τρυφερότητα και παρουσιάζει σε όλο της το μεγαλείο τη αναπόσπαστη σχέση μάνας-παιδιού. Μια δυαδική σχέση, μοναδική περίπτωση δημοτικών τραγουδιών που δεν τραγουδιούνται μπροστά σε κοινωνική ομάδα. Είναι τραγούδια διαπροσωπικών σχέσεων. Δημιουργήματα ονειροπολήματος και προσδοκιών. Είναι ποιητικές συνθέσεις που χρειάζονται χαμηλό τόνο και αγάπη. Είναι ποιήματα παράπονου και εξομολόγησης.

Επιδίωξη είναι το βιβλίο  να βοηθήσει στη μεγαλύτερη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ τους και η μάνα μέσα στον κυκεώνα των σημερινών προβλημάτων να εξακολουθεί να μαγεύει το μωρό της με τους γλυκούς ήχους του νανουρίσματος «νάνι νάνι το μωρό μου!»

Για τη συγγραφέα:

Η Μαρία Ρουκανά- Αμπελά γεννήθηκε στη Ζάκυνθο.

Φοίτησε στο Φιλολογικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Νομική σχολή.

Εργάστηκε σε Λύκεια και Γυμνάσια της Ζακύνθου και άλλων περιοχών της Ελλάδος.

Επί πέντε έτη ήταν υπεύθυνη Αγωγής Υγείας στην Δ.Δ.Ε Ζακύνθου. Υλοποίησε ημερίδες, σεμινάρια στα πλαίσια της Υγείας. Έχει πραγματοποιήσει πολλές ομιλίες και διαλέξεις με θέματα φιλολογικού, φιλοσοφικού, λογοτεχνικού και κοινωνικού περιεχομένου. Αντιπρόεδρος της ΧΕΝ Ζακύνθου δραστηριοποιείται σε θέματα κοινωνικά και πολιτιστικά. Είναι ενεργό μέλος επιστημονικών ιστορικών εταιρειών και πολιτιστικών συλλόγων. Αρθρογραφεί σε τοπικές εφημερίδες.

Ασχολείται ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική και τη μουσική. Ενεργό μέλος σε τοπικές κατά καιρούς χορωδίες. Κύρια όμως ασχολία της οι λαογραφικές μελέτες και η έρευνα. Συμμετείχε σε Πανελλήνια Συνέδρια Λαογραφίας και θεμάτων Επτανησιακού Πολιτισμού. Δημοσίευσε λαογραφικές και ιστορικές μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά. Τρία βιβλία στο ενεργητικό της, τα δυο πρώτα λαογραφικού περιεχομένου.

1)Οι σταθμοί της ανθρώπινης ζωής στη Ζάκυνθο

2) Η Ζάκυνθος του χθες και της μαγικής παράδοσης και

3) «ΟΔΑΖ από το βάθος του χρόνου μέχρι σήμερα».

Απόσπασμα από το βιβλίο:

ΣΤ. ΤΑΧΤΑΡΙΣΜΑΤΑ

Το παιδί μας τούτο δα
πότε γίνει τόσο δα
και φωνάζει και γελά
και χορεύει και πηδά
και τον κόσμο το χαλά.

Ακτύπη Αναστασία (Γουνέ)     
Βολίμα

Να το δείρω θέλω εγώ
με της μύγας το φτερό
να το δείρω θέλω πάλι
με της μύγας το ποδάρι
Πάει πάει το μυρμηγκάκι
για ψωμί και για τυράκι
στου μωρού το λεμουδάκι
γατ, γατ, γατ.

Ρουκανά Λαμπρινή
Άγιος Δημήτριος

Έλα-έλα να σου πω
τι μου είπε ο λαγός
είπε μου να σαγαπώ         
και να μη το μαρτυρώ

Τίλι τίλι τιλιλάκια
και κλωστές και κουβαράκια
στης κορούλας μου ταυτάκια

Μαριέττα Βυθούλκα
Κοιλιωμένος

Τιριρά του λέγανε
και μου το παντρεύανε
και του δίνανε για προίκα
και του δίνανε αντιπροίκι
ένα αμπέλι και ένα
σπίτι και στη μέση
μια βρύση.

Λούλα  Καλαβρέζου
Κερί

Το παιδί το άσπρο
άσπρο θέλει νύφη
απ’ το κάστρο.
Νταχντρί του λέγανε
και μου το παντρεύανε
και του δίνανε αντιπροίκι
ένα αμπέλι και ένα σπίτι.

Άννα  Πάτρα
Χώρα

Τιρι- τιρι- τιρι…ρά
χαϊδεμένη μου κυρά
χαϊδεμένη και τσακπίνα
είσαι μια κοντεσίνα                                                

Έλα ύπνε κοίμισε την
και γλυκά νανουρισέ την.
Τίρι τίρι τίρι ρι………

Ανθούλα Γιατρά
Χώρα

Τσίμπι  – τσίμπι το λεπτό
το λεπτό το σιγανό
να ξεράσει κόκαλο
να το πας στην Παναγιά                                      
πούχει ανώγια και κατώγια
και εκατό παραθυράκια
τ’ ένα ανοίγει τα’ άλλο κλείνει
τ’ άλλο παίζει το βιολί.

Αρετή  Χαϊκάλη
Χώρα

Παλαμάκια παίξετε
ο μπαμπάκας του έρχεται                                                 
και του φέρνει κάτι της
λουκουμάκια στο κουτί

Τριανταφύλλου Γεωργία
Χώρα

Ωπα -Ωπα
νάτο νάτο
στην αμυγδαλιά από κάτω
να μαζεύει μυγδαλάκια
με τα δυο του τα χεράκια

Ρουκανά Ανθία
Κήποι

Το ριρί του λέγαμε
και μου το παντρεύανε
και του δίνανε αντιπροίκι
να αμπέλι και ένα σπίτι.

Στέλλα Παπαδάτου
Μαχαιράδο

Το παιδί εμένανε
ρίτσα κότα το κανε
ρίτσα κότα και παχιά
άσπρη σαν την μπαμπακιά.                                       

Άννα Μυλωνά - Λάππου
Γαλάρο

Το παιδί θέλει χορό
Τα βιολιά δεν είναι δω
-Τι χορό να θέλω  εγώ;
Που παπούτσια δε φορώ;
-Στείλτε φέρτε το τσαγκάρη
Να του φτιάξει ένα ζευγάρι
Πούλια και μαργαριτάρι.

Αναστασία Τσουκαλά
Αναφωνήτρα

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ

Η έλευση των Δημοκρατικών Γάλλων στα Ιόνια νησιά (1797) και η υπαγωγή τους στο γαλλικό Σύνταγμα της 5ης Καρποδώρου του Γ' έτους της Γαλλικής Δημοκρατίας (22ας Αυγούστου 1795), επηρέασαν βαθιά την πολιτική σκέψη των Ιονίων, πού είχε ακονιστεί στην άσκηση μιας μακραίωνης διαχείρισης της τοπικής διοίκησης, σε καθεστώς απολυταρχικής διακυβέρνησης.
Αυτός είναι και ο λόγος πού οι Επτανήσιοι δεν δυσκολεύτηκαν να υιοθετήσουν το αξίωμα, το όποιο, κατά το συντοπίτη τους ποιητή Ούγκο Φώσκολο, επικράτησε σε ολόκληρη την Ευρώπη, ύστερα από τη Γαλλική Επανάσταση: αρκεί, ένα γραπτό Σύνταγμα, για να βελ-τιωθούν τα πολιτικά συστήματα και, να θεραπευτούν όλες οι αδυναμίες ενός Έθνους.
Δεν είναι τυχαίο ότι, κατά την πρώτη κιόλας δεκαετία -ύστερα από τη λύση του δεσμού τους με το "φοβερό" λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και παρά το γεγονός ότι δεν έλειψαν οι επικυριαρχίες νέων "Προστατών"- οι Επτανήσιοι κατόρθωσαν να αρθρώσουν, και μάλιστα σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής τους διαστρωμάτωσης, σε πέντε διαφορετικές χρονικά περιστάσεις, συνταγματικό λόγο, χωρίς να πάψουν στη συνέχεια να αγωνίζονται έως και την Ένωσή τους με την Ελλάδα (1864) για τη βελτίωση και τον εκδημοκρατισμό του.
Έντυπες εκδόσεις και χειρόγραφα των Συνταγματικών Κειμένων των Ιονίων Νήσων του 19ου αιώνα, διατυπωμένα στα ελληνικά, ιταλικά, αγγλικά, γαλλικά και οθωμανικά, συγκεντρώθηκαν σε τούτη την έκδοση μαζί με το σχετικό με τα συντάγματα πολιτικό λόγο του Ούγκο Φώσκολου, απόλυτα ταυτισμένο με τη σκέψη, τις προθέσεις και τις ενέργειες του Ιωάννη Καποδίστρια. Η ανάδειξη του συνόλου του, μέχρι πρότινος, δυσεύρετου επτανησιακού συνταγματικού λόγου, κρίθηκε σκόπιμο να συνοδευτεί από την απόδοσή του στην ελληνική γλώσσα και το σχολιασμό του από ιστορικούς και συνταγματολόγους. Και τούτο, προκειμένου να εντοπιστούν και να ανιχνευθούν όλες οι δυνάμεις, εν πολλοίς αντίρροπες, επτανησιακές ή ευρωπαϊκές, συλλογικές ή μεμονωμένες, πού συνέβαλαν στη διατύπωσή του, με την προσδοκία μιας επί της ουσίας συμβολής στην περαιτέρω προώθηση του επιστημονικού" διαλόγου σε θέματα επτανησιακής, ελληνικής, ευρωπαϊκής και οθωμανικής ιστορίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Συρραπτική του προσώπου

...Μέσα από επάλληλους κύκλους και διαδοχικές μεταμορφώσεις ο Αλεξάκης σχηματοποιεί την ουσία του επαναφέροντας από συλλογή σε συλλογή περσόνες - οχήματα που μεταφέρουν όχι μόνο αποκόμματα της μορφής του, αλλά και φραγμέντα ονειρικών και ταυτόχρονα εφιαλτικών εικόνων, ανάμεσα στα οποία μετεωρίζει τη σκηνική δραματουργία του.

Η πάντοτε Μαρία, η γριά και το σπίτι, το κορίτσι κι ο δάσκαλος, η μητέρα, τόσες και τόσες άυλες παρουσίες που τον πήραν φεύγοντας μαζί τους, δεν απηχούν παρά το κρύφιο σχέδιό του· επαναφέροντάς τες σε τακτά χρονικά διαστήματα, στην πραγματικότητα τον εαυτό του ευελπιστεί να επαναφέρει σ' αυτό το ιδιότυπο παρόν, όπου χρονικές και τοπικές αλληλουχίες προβάλλουν στην οθόνη του ιδιωτικού σύμπαντος την δράση του μέσα κόσμου ή -σε μια πιο αισιόδοξη εκδοχή- την εμφάνιση του καθαρού, του πρώτου δικού του βλέμματος.

Έτσι λοιπόν η παρουσία όλων αυτών των ποικίλων νεκρών που με άνεση περιφέρονται από στίχο σε στίχο, από ποίημα σε ποίημα, αναλαμβάνοντας κάποτε το συν της συν-γραφής των ποιητικών συλλογών του, δεν υπαινίσσεται απλά μια πράξη συμφιλίωσης ή έστω την απόδοση μιας οφειλής ούτε καν την ομολογία μιας ανεπάρκειας ανάλογης μ' εκείνην που δήλωνε ο Σεφέρης στο Ημερολόγιο Καταστρώματος Β': "...γιατί πρέπει να ρωτήσω τους νεκρούς / για να μπορέσω να προχωρήσω παρακάτω". (...)

Ο συνωστισμός τόσων νεκρών και ο συγχρωτισμός τους με τους ζωντανούς, σε σημείο μάλιστα συχνής ανταλλαγής ρόλων και ταυτοτήτων, δεν είναι παρά η ανάγκη του ποιητή να αποσπάσει από το κάθε προσωπείο συγκεκριμένα κομμάτια. Μια ιδιόμορφη συρραπτική του Προσώπου με υλικά παρελθόντος, προκειμένου να αποκτήσει αυτό που τόσο στερείται, τη μνήμη δηλαδή της παρούσης φυσιογνωμίας του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)